Tante Bets

Mijn Vaders andere zuster, mijn tante Bets, was getrouwd met ene Elzo Wind, die zich ingenieur noemde, maar dat waarschijnlijk niet was. Waar en wanneer ze getrouwd zijn, weet ik niet. Wat hij deed in de jaren voor hij naar Almelo kwam, weet ik ook niet. Ze hebben in Indië gezeten, maar ik weet niet wat ze er deden. Er is een verhaal over oom Elzo die in de eerste wereldoorlog in een duikboot de Stille Oceaan overstak, maar ik weet niet welke kant op, van San Francisco naar Indië of andersom. Ze hadden 3 kinderen: 2 zoons, Jan en Kees, en 1 dochter Tia. Of Tia ouder was dan Jan of omgekeerd, weet ik niet, maar Kees was de jongste; 1 of 2 jaar ouder dan ik. Jan en Tia heb ik in mijn leven waarschijnlijk maar een paar keer gezien, maar met Kees heb ik vrij veel contact gehad. De eerste keer was dat in Utrecht, waar zij toen woonden en waar ik logeerde. Kees liet mij toen de postzegelverzameling van zijn Vader zien, herinner ik mij als meest indrukwekkende indruk. Later, jaren later, kwamen zij in Almelo wonen, d.w.z. oom en tante Elzo/Bets, Kees en Tia Jan werkte toen op een architectenbureau in Amsterdam. Ze woonden in een bovenhuis op de hoek van de Hofkampstraat en de Grotestraat, boven een kleermaker, mooi dicht bij het werk van Oom Elzo, die toen in dienst was van het Waterschap 'De Regge', verderop in de Hofkampstraat, waarvoor hij projecten leidde in de sfeer van kanalisaties enzo rondom Almelo. Ook is er ergens een periode geweest, dat Kees bij ons op het Molenkamppark 10 heeft gewoond en in Almelo naar school ging. Deze periode viel binnen de tijd dat wij ook een neefje Kees Beke bij ons in huis hadden, zodat we toen 3 Kezen hadden, die dan ook Kees 1, 2 en 3 genoemd werden. In welk verband deze Kees Beke tot ons stond, weet ik niet, maar hij woonde vrij lang bij ons, ging in Almelo op de HBS en deed er, dacht ik, zijn eindexamen. Hij had als grootste attractie een soort elektriseermachine met Geisslerse Buizen enzo, waar we af en toe mee spelen mochten. Hij kwam uit Indië en woonde bij ons in een van de zolderkamers, die later mijn Kamer zou worden. Wim en ik sliepen toen op de achterzolderkamer en ik herinner me hoe we dan, voor in ons bed te duiken, eerst even bij Kees Beke binnen gingen om even goéd warm te worden, went hij stookte het daar altijd bloedheet met zijn petroleumkacheltje. Kees Beke had ook een zuster, maar die heeft nooit bij ons gewoond, maar is wel eens met ons mee geweest op vakantie naar Wijk aan Zee. Terug nu naar Kees Wind: In de periode dat ze daar boven die kleermaker woonden, had ik vrij intensief contact met neefje Kees en ik herinner me vele, lange wandelingen met hem, in en rond de stad, met lange - voor jongens diepgaande - gesprekken, waarin we elkaar, dacht ik, vrij goed leerden kennen en meer vrienden dan neven werden. Ik ben de juiste chronologische volgorde een beetje kwijt, waar het om de familie Wind gaat. Toen Kees Wind bij ons in huis woonde, moet ik nog erg jong geweest zijn, zo rond de 10 à 12 jaar, en toen zij daar boven die kleermaker woonden, schat ik mezelf op ± 17, maar erg zeker ben ik daar niet van. Hoe dan ook, ergens rond de jaren 1938 moet Oom Elzo weer ander werk hebben gevonden in de buurt van Deventer, want daar zijn ze toen naar verhuisd. Zéér goed herinner ik me in de mobilisatie, dus tussen Sept. '39 en Mei  40, eens, op weg naar huis - en dat was toen dus nog Almelo - een trein over te zijn gebleven in Deventer om mijn Oom en Tante op te zoeken. Vraag me niet meer waarom ik dat toen wou, want achteraf was het een zeer onzalige gedachte. Toen ik er aan kwam was alleen Tante Bets thuis, die me prettig ontving met thee enzo en vriendelijke conversatie, maar toen enige tijd later Oom Elzo thuis kwam, was het prettige er gauw af, doordat hij op mijn uniform begon te schelden en waarom wij toch zulke verdedigingswerken tegen een Duitse inval aanlegden en dat soort opmerkingen meer. Ik maakte me goed kwaad, Tante Bets suste nog wat, maar het kwam er toch op neer, dat ik er kwaad het huis uit ben gelopen, terug naar het station. Ik vertel dit zo in extenso, omdat dat het voorspel was van het drama dat zich later met die fam. Wind afspeelde, toen ze zich in de oorlog allemaal ontpopten als vuige NSB-ers. Gelukkig hebben we er toen, in de oorlog, niets anders van gemerkt dan wat ons als berichten bereikte, maar ik geloof, dat met name mijn Vader er nogal onder gebukt is gegaan zo'n zuster te hebben. Neefjes Jan en Kees meldden zich bij de Ned. Waffen SS of hoe dat ook geheten moge hebben en zullen wel naar het oostfront zijn gestuurd, waar ze misschien wel zijn gesneuveld, en zusje Tia trouwde met een NSB-tandarts (Lapöhn ofzo) in Velzen of Beverwijk, waarvan ik later eens opving, dat die zich na de oorlog op de een of andere manier weer heeft weten te rehabiliteren en weer een geacht burger te zijn geworden. Na afloop van de oorlog is mijn Vader eens, op verzoek van de één of andere instantie, naar een NSB-kamp in de buurt gegaan om daar zijn ge-interneerde zuster op te zoeken. Hij kwam er nogal ontdaan vandaan, maar ik meen niet, dat hij één vinger heeft uitgestoken om wat voor haar te doen, zo zeer had hij de pest aan dat soort volk. Wat er daarna van al die Winden geworden is, is mij geheel onbekend. Tot zover dus de zusters van mijn Vader.

Over nu naar de 4 broers:
Aai, Henk, Piet en Jan. Die Go, die ik eerder als potentiële broer noemde, was bij beter nadenken toch geen broer, maar een neef.

Van die broers weet ik bijzonder weinig. 3 Ervan gingen naar Indië en ik meen, dat 2 van die 3 daar stierven en begraven zijn. Eén bleef in Nederland, Jan meen ik, en die woonde in de jaren dat ik in Amsterdam was, in de Wijttenbachstraat 68 in Amsterdam-0ost. Ik ben er nooit geweest, maar heb in het voorbijlopen wel een keer of wat het naambordje op de deur zien zitten. Ik meen dat hij het was die een zoon had bij de Marine Vliegdienst, die op een goede dag, voor hem een slechte dus, met zijn vliegtuig naar beneden kwam en sindsdien van zijn middel af verlamd is gebleven. Eén broer, Henk denk ik, overleed in Den Haag in de zomer van '32 of 33. De begrafenis was op de dag dat mijn Veder als reisleider van een NRV-reis naar de Noordkaap zou vertrekken, waardoor hij er zelf dus Onmogelijk naar toe kon en mij, als oudste. zoon, afvaardigde. Ik herinner me er niet zo bar veel meer van, maar er is ergens een foto van me, zand of bloemen strooiende in het open graf. Eén van die in Indië overleden broers ligt begraven op het kerkhof van Soekaboemi en toen, na de tweede politionele actie op Java, Soekaboemi 'bevrijd' was, vroeg mijn Vader mij eens naar dat graf te willen gaan Kijken. Ik deed dat enige tijd later in gezelschap van Kees Bosschieter, de man van Geesje Rypkema (uit Almelo) en dat was een onderneming om nooit te vergeten. Na een gesprek met een soort beheerder van dat kerkhof, een vreselijk armetierig Soendaneesje, kwam er een boek op tafel waarin, na lang zoeken, omdat ik zelfs geen overlijdensjaar kon noemen, de plaats ven het graf kon worden opgezocht. We liepen er heen, vonden het en op dat moment kwam er uit de aangrenzende bosrand toch wel zo’n gemeen mitrailleurvuur op ons af, dat we ons plat moesten laten vallen en op onze buik, gebruik makend van iedere beschikbare grafsteen, terug zijn gekropen naar het poortgebouwtje waar de jeep stond en toen met vol gas konden weg komen. Ik heb dat nooit aan mijn Vader durven schrijven, want dat zou hij zichzelf nooit hebben vergeven. Hier eindigt mijn verhaal over mijn Vaders broers. Veel is het niet, maar mijn Vader was er ook niet zo mededeelzaam over, over zijn broers. Misschien komt dat doordat die broers tot dat deel ven de familie behoorden die niet in Zwolle werden opgevangen. Mijn Vaders Moeder, Oma Tempelaar, heeft later nog eens enige tijd bij ons in Almelo gewoond en met enige schaamte herinner ik me, dat we haar wel eens pestten door dingen, briefkaarten enzo, op haar rug onder haar ceintuur te steken. We kregen er van mijn Moeder altijd flink van langs als wij Oma zo hadden gepest. Ik denk, dat ze die laatste jaren een beetje dement was, maar kan me daarvan geen concrete voorbeelden herinneren. Waar en wanneer ze overleden en begraven is, weet ik niet. Tot zover dan over mijn Vaders familie, Over nu naar de familie ven mijn Moeder, waar ik véél meer van weet.